Türkçe Konu Anlatımları

Vurgu

Sözcük içinde bir hecenin, cümle içinde bir sözcük ya da sözcük grubunun diğerlerine göre daha baskılı, kuvvetli söylenmesine vurgu denir.

Tanımda da ifade ettiğimiz gibi iki çeşit vurgu vardır: sözcük vurgusu ve cümle vurgusu. Biz burada sesle ilgili özelliklerinden dolayı sadece sözcük vurgusunu ele alacağız. Cümle vurgusu, cümle öğeleriyle ilgilidir.

Sözcük Vurgusu

Sözcüğü oluşturan hecelerden birinin diğerlerine göre daha baskılı söylenmesine sözcük vurgusu denir.

 >  Türkçe sözcüklerde vurgu genelde son hecededir.

Örnek(ler)
» kelebek, çocuk, büyük, yakın

 >  Pekiştirilmiş sözcüklerde ve ünlemlerde vurgu ilk hecededir.

Örnek(ler)
» kıpkırmızı, yemyeşil, simsiyah…
» aferin, maşallah, eyvah…

 >  Olumsuzluk eki (-ma / -me) vurguyu kendinden önceki heceye kaydırır.

Örnek(ler)
» gittim → gitmedim.
» geleyim → gelmeyeyim

 >  Türkçede vurgu, sözcük ek aldıkça, alınan eke kayar.

Örnek(ler)
» oda → odalar → odalarımız

 >  “ki, de” bağlaçları ve “mi” soru eki vurguyu kendinden önceki sözcüklere kaydırır.

Örnek(ler)
» Geldi mi?, Okudun mu?
» Evimiz de tertemiz oldu.
» Nihayet kardeşim de geldi.
» Çalışmadım ki, görmedi ki.

Yorum yapın