En temel noktalama işaretlerinden olan iki nokta nedir, nerelerde kullanılır, örnekleriyle beraber görelim.
İKİ NOKTA NEDİR?
Kendisinden sonra örnek verilecek veya açıklama yapılacak cümlenin sonuna konulan noktalama işaretine iki nokta (:) denir.
İki Noktanın Görevleri ve Kullanıldığı Yerler
1. Kendisiyle ilgili örnek verilecek cümlenin sonuna konur.
ÖRNEKLER
✦ Fatih’in en çok sevdiği yemeklerden bazıları şunlardır: sarma, musakka, pilav…
Yukarıdaki cümlede “sarma, musakka, pilav” Fatih’in en çok sevdiği yemeklere örnek olarak verilmiştir. Kendisinden sonra örnek verilecek cümleden sonra iki nokta kullanılmıştır.
✦ Olaya dayalı yazı türlerinden birkaçını sıralayalım: roman, hikaye, anı.
2. Kendisiyle ilgili açıklama verilecek cümlenin sonuna konur.
ÖRNEKLER
✦ Benim hayat felsefem: Kendin için istemediğin şeyi başkası için de isteme.
Yukarıdaki cümlede kişinin hayat felsefesi “Kendin için istemediğin şeyi başkası için de isteme.” olarak açıklanmış ve bu açıklamadan önce iki nokta kullanılmıştır.
✦ Başarıya giden tek yol var: sabırlı olmak.
3. Karşılıklı konuşmalarda, konuşan kişiyi belirten sözlerden sonra konur.
ÖRNEK
✦ Hacivat: Merhaba Karagöz’üm. Ben de dükkana gidiyorum. Gel birlikte yürüyelim.
Karagöz: Birlikte yün mü yiyelim?
Hacivat: Ne yün yemesi canım, beraber gidelim.
Karagöz: Hangi berbere gidelim?
4. Edebî eserlerde konuşma bölümünden önceki ifadenin sonuna konur
ÖRNEKLER
✦ — Buğdayla arpadan başka ne biter bu topraklarda.
Ziraatçı sayar:
— Yulaf, pancar, zerzevat, tütün…
5. Matematikte bölme işareti yerine kullanılır.
ÖRNEK
✦ 12:3=4
6. Genel ağ (internet) adreslerinde kullanılır
ÖRNEK
✦ https://www.dilbilgisi.net
NOT
İki noktadan sonra cümle varsa büyük harfle başlanır. İki noktadan sonra gelen ifade cümle değilse, örnekler sıralanıyorsa ve özel isim değilse küçük harfle başlanır.
NOKTALAMA İŞARETLERİ
