Cümle vurgusu, cümle içerisinde anlamına veya anlatımına önem verilen bir sözcüğün konuşma veya okuma esnasında diğerlerinden daha baskılı ve kuvvetli söylenmesidir.
Cümlede vurgu fiil cümlelerinde, isim cümlelerinde, koşul cümlelerinde ve soru cümlelerinde vurgu olmak üzere dört çeşittir:
1. Fiil (Eylem) Cümlelerinde Vurgu
Yüklemi fiil soylu sözcük olan cümlelerde vurgu, yükleme en yakın olan sözcük ya da sözcük öbeği üzerindedir.
Örnek(ler)
» Bu kitabı bana, doğum günümde annem almıştı. (Özne vurgulanmıştır.)
» Bu kitabı, annem, bana doğum günümde almıştı. (Zarf tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Bu kitabı, doğum günümde annem, bana almıştı. (Yer tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Annem, bana doğum günümde bu kitabı almıştı. (Nesne vurgulanmıştır.)
» Bu kitabı, annem, bana doğum günümde almıştı. (Zarf tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Bu kitabı, doğum günümde annem, bana almıştı. (Yer tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Annem, bana doğum günümde bu kitabı almıştı. (Nesne vurgulanmıştır.)
2. İsim Cümlelerinde Vurgu
Yüklemi isim soylu sözcük olan cümlelerde vurgu, yüklemdedir.
Örnek(ler)
» Bu konunun kavranması diğerlerinden kolaydır.(Yüklem isim soylu olduğu için vurgu yüklemdedir.)
» İstanbul’u fetheden Fatih’tir.(Yüklem isim soylu olduğu için vurgu yüklemdedir.)
» İstanbul’u fetheden Fatih’tir.(Yüklem isim soylu olduğu için vurgu yüklemdedir.)
3. Koşul (Şart) Cümlelerinde Vurgu
Koşul cümlelerinde vurgu, koşul kipindedir.
Örnek(ler)
» Konuyu dikkatlice dinlersen başarılı olursun. (Vurgu, koşul ifadesindedir.)
» İşin erken biterse yanıma uğra. (Vurgu, koşul ifadesindedir.)
» İşin erken biterse yanıma uğra. (Vurgu, koşul ifadesindedir.)
4. Soru Cümlelerinde Vurgu
Soru sözcükleri ile kurulan soru cümlelerinde vurgu, cümlede soru anlamını sağlayan sözcüktedir.
Örnek(ler)
» Sen, Burak’ı okulda ne zaman gördün? (Zarf tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Sen, dün Burak’ı nerede gördün? (Yer tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Sen, dün okulda kimi gördün? (Nesne vurgulanmıştır.)
» Kim, dün Burak’ı okulda görmüş? (Özne vurgulanmıştır.)
» Sen, dün Burak’ı nerede gördün? (Yer tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Sen, dün okulda kimi gördün? (Nesne vurgulanmıştır.)
» Kim, dün Burak’ı okulda görmüş? (Özne vurgulanmıştır.)
> Soru eki “mı, mi” ile oluşturulan soru cümlelerinde ise vurgu soru ekinin bağlı olduğu, soru ekinden önce gelen sözcükte / öğededir.
Örnek(ler)
» Dün, Burcu mu sizi buraya çağırdı? (Soru eki “Burcu”dan sonra gelmiştir; bu sözcük, yani özne vurgulanmıştır.)
» Dün, sizi Burcu, buraya mı çağırdı? (Yer tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Dün Burcu sizi mi buraya çağırdı? (Nesne vurgulanmıştır.)
» Dün mü Burcu sizi buraya çağırdı? (Zarf tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Dün Burcu, sizi buraya çağırdı mı? (Soru eki yüklemden sonra geldiği için yüklem vurgulanmıştır.)
» Dün, sizi Burcu, buraya mı çağırdı? (Yer tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Dün Burcu sizi mi buraya çağırdı? (Nesne vurgulanmıştır.)
» Dün mü Burcu sizi buraya çağırdı? (Zarf tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Dün Burcu, sizi buraya çağırdı mı? (Soru eki yüklemden sonra geldiği için yüklem vurgulanmıştır.)
Teşekkürler
Konu süper anlatılmış; fakat bağlaç bulunan cümlelere yer verilmemiş.
Konu çok güzel anlatılmış.Teşekkürler
Milli Eğitimin 8. sınıf Türkçe kitabında "Sevgi dolu bu yüreğimde sen varsın." cümlesinde vurgulu ögeyi "sen" olarak gösteriyor. Bu isim cümlesi olduğu için vurgunun yüklemde olması gerekmez mi? Bu konuda yorumlarınız nelerdir?
Aynen. Vurgu yüklemde, haklısın.
VAR OLMAK FİİLDİR YANİ BU FİİL CÜMLESİDİR. O YÜZDEN SEN VURGULANMIŞTIR
peki ya Hersey yasayınca güzel dediğimizde ne olur
olsun özlemek kadar beklemek beklemek kadar düşünmekte önemli cümlesinin vurgusu nedir
önemli kelimesi vurgudur